Geschiedenis

Hoewel het uit de verderop in dit verhaal afgedrukte statuten van de Oranjevereniging lijkt alsof de activiteiten pas na de oorlog zijn begonnen is natuurlijk niets minder waar. Lang voor de oorlog werden er natuurlijk ook al Oranje feesten en Koninginnedag feesten gehouden. Maar in het begin van de oorlog gaf de burgemeester aan de veldwachter de opdracht alle notulen en aantekeningen van diverse verenigingen, maar zeker de Oranjevereniging, te vernietigen. Allereerst dan maar een stukje geschiedenis van enkele “Oranjefeesten” met hulde aan het huis van Oranje, hoewel deze feesten niet werden georganiseerd door de Oranjevereniging Moordrecht.

De geschiedenis leert dat op 8 mei 1878 Prins Hendrik, de enige broer van Koning Willem III trouwt met Maria van Pruisen. In Moordrecht wordt daarvoor een commissie gevormd welke bestaat ui Burgemeester J.J. Snel, J.J. de Jong, G.A. van Houweningen en secretaris D. Nugteren. Bij dit huwelijk van Koning Willem III met Emma van Waldeck Pyrmond werd door de ingezetenen f. 40,05 bijgedragen waar f. 5,20 af gaat voor het drukken van 200 circulaires en wordt er feest gevierd in Moordrecht.

Op 19 februari 1887 is er een groot feest in Moordrecht bij de viering van de 70e verjaardag van Koning Willem III. Het wordt een feestdag voor iedereen en er vindt een bedeling plaats van levensmiddelen en brandstoffen aan de armen en er wordt een feest georganiseerd voor de scholen. Er wordt voor deze activiteiten in het dorp totaal fl. 369,65 ingezameld, waarvan het grootste gedeelte wordt gebruikt voor de bedeling aan de armen, maar aan de schoolkinderen worden 300 sinaasappels, krentenbroodjes en koekjes uitgereikt terwijl voor hen 100 boekjes “Een Koningsfeest” en 150 boekjes “Onze Koning” worden besteld. Dit wat betreft de zogenaamde Oranjefeesten.

We gaan nu naar 8 september 1898, de inhuldiging van Koningin Wilhelmina. Hiervoor is er in Moordrecht een heel groot feest georganiseerd waarvoor fl. 1106,00 wordt ingezameld plus een bijdrage van fl. 142,00 voor bedeling aan de armen waarvan ze 1 krentenbrood, 1 liter grutten, kaas, spek, vlees en aardappelen krijgen. Aan 24 mannen wordt een Oranje pijp en ene pond tabak gegeven. Ook wordt er weer een schoolfeest georganiseerd waarbij de kinderen eten, drinken, een portret van de Koningin en een herdenkingsboekje krijgen. Ook zijn er vele wedstrijden zoals rijden met kruiwagens, tobbesteken, hardlopen, mastklimmen en rijden met versierde sportkarren (paard en wagen), waarmee mooie prijzen te winnen zijn waaronder een horloge, een inktstel, een portemonnaie met zilveren ketting en een sigarenkoker met zilveren pijpje. De voorzitter van de feestcommissie memoreert dat het kroningsfeest in de gemeente Moordrecht op schitterende wijze is gevierd en spreekt een speciaal woord van dank aan de directeur van het fanfarekorps “Euterpe”voor het opluisteren van dit feest. Alles is keurig opgeschreven door de toenmalige secretaris meester J. Buys.

De eerste Koninginnedag (niet in Moordrecht). Op 26 juli 1885 begint de geschiedenis van Koninginnedag. Het Utrechts provinciaal en stedelijk dagblad lanceert het idee om van de verjaardag van de op dat moment 4 jarige Prinses Wilhelmina die op 31 augustus 1880 was geboren een nieuwe nationale feestdag te maken, dan nog Prinsessedag geheten. Er was in die tijd namelijk behoefte aan een beschaafd volksfeest als alternatief voor kermissen en ander soort ruw volksvermaak. Utrecht is in 1885 dan ook de eerste maar ook de enige gemeente die Prinsessedag viert, gevolgd door Amsterdam in 1887 en Den Haag in 1889. In Rotterdam volgde men pas in 1903 als Wilhelmina 5 jaar Koningin is en pas na 1908 toen zij zwanger was van Prinses Juliana gaat het feest uitgroeien tot een volksfeest bij uitstek.

Wanneer in Moordrecht voor het eerst uitbundig Koninginnedag werd gevierd kan niet meer precies worden nagegaan maar dat zal ongetwijfeld pas na de afschaffing van de kermis in 1920 zijn gebeurd. In ieder geval is er bekend dat in het jaar 1927 een comité opgedragen werd de verjaardag van H.M. De Koningin, waardig maar op uitgebreide schaal te vieren en dat is gelukt ook. Een korte opsomming van de toenmalige activiteiten c.q. festiviteiten in 1927:
08:00 uur – Muziek vanaf de kerktoren door Harmonie Kunst na den Arbeid
09:00 uur – Historische optocht voorstellende “het Huis van Oranje”
10:00 uur – Kinderfeesten met uitdeling van versnaperingen
13:30 uur – Hardlopen met hindernissen en vliegerwedstrijden
14:00 uur – Mastklimmen voor jongeren 12 t/m 16 jaar
14:30 uur – Mastklimmen voor ouderen 17 jaar en ouder
15:00 uur – Ringrijden met tweewielige rijtuigen
15:30 uur – Ringrijden voor fietsers
16:30 uur – Zaklopen voor kinderen
17:30 uur – Tobbesteken voor kinderen
18:30 uur – Concert door zangvereniging “Advendo”, de Chr. zangvereniging “de Lofstem”en het Chr. mannenkoor “Excelsior”
20:00 uur – Concert door muziekvereniging “Kunst na den Arbeid”
Na afloop is er een lampionoptocht met muziek door het “hele dorp”. Gezien de festiviteiten die na 1927 op Koninginnedag werden gehouden mag men aannemen dat deze vaak door verschillende jaarlijks benoemde comité’s werden georganiseerd tot in 1936, (zie notulen van 16 julie 1945) de Oranjevereniging Moordrecht werd opgericht. Van de feesten die in de periode 1928 tot 1936 zijn gehouden zijn echter geen aantekeningen of verslagen te vinden, wellicht ook door de inbeslagname en de vernietiging van de geschiedenis zoals in het begin van dit betoog gemeld. Na de heroprichtingsvergadering van 16 juli 1945 is natuurlijk alles nog in het bezit van de huidige Oranjevereniging Moordrecht.